เลือกแปรงสีฟันอย่างไรดี?
ฟัน เป็นอวัยวะสำคัญที่ใช้ในการบดเคี้ยวอาหาร มีส่วนสำคัญในการพูดออกเสียง รวมทั้งมีผลต่อบุคลิกภาพไม่น้อย ธรรมชาติให้ฟันเรามาเพียง ๒ ชุดคือฟันน้ำนมและฟันแท้ จึงเป็นหน้าที่ของเราที่จะต้องดูแลฟันให้ดี มิฉะนั้นก็ต้องไปให้หมอฟันช่วยดูแล ทำให้ต้องเสียค่ารักษาแสนแพง แถมยังต้องทนทรมานกับอาการปวดฟันและต้องเจ็บตัวกับการทำฟันอีกด้วย การแปรงฟันเป็นวิธีที่จำเป็นอย่างมากในการดูแลความสะอาดของฟันและภายในช่องปาก โดยมีแปรงสีฟันเป็นอุปกรณ์ที่สำคัญ แต่ปัจจุบันในท้องตลาดมีแปรงสีฟันสารพัดแบบออกมามากมายจนอาจเลือกไม่ถูกว่าจะใช้อันไหนดี วันนี้จึงมีวิธีเลือกแปรงและวิธีแปรงฟันที่ถูกต้องมาฝาก
กรมอนามัยได้ให้คำแนะนำในการเลือกซื้อแปรงสีฟันว่า ประชาชนควรใส่ใจอ่านฉลากก่อนซื้อแปรงสีฟัน โดยสำนักงานคณะกรรมการคุ้มครองผู้บริโภค (สคบ.) ได้ออกประกาศให้แปรงสีฟันทุกยี่ห้อ ทุกรุ่น ต้องระบุข้อมูล ๕ ข้อ ได้แก่ ความอ่อนแข็งของขนแปรง ลักษณะปลายขนแปรงฟัน วัสดุที่ใช้ทำขนแปรงและด้ามแปรง วิธีใช้และข้อแนะนำ และแปรงสีฟันเด็กต้องระบุกลุ่มอายุที่เหมาะสมบนฉลากด้วย เพื่อให้ประชาชนได้รับข้อมูลเพียงพอใช้ประกอบการเลือกแปรงสีฟัน
อันดับแรกควรดูที่ขนแปรง เนื่องจากเป็นส่วนที่สัมผัสฟันและเหงือกโดยตรง มีผลการวิจัยยืนยันว่าขนแปรงชนิดแข็ง ปานกลาง นุ่ม สามารถกำจัดคราบจุลินทรีย์ได้เหมือนกัน แต่ขนแปรงชนิดแข็งจะทำอันตรายต่อเหงือก ส่งผลให้เหงือกร่น และยังทำให้วัสดุอุดฟันบางประเภทเสียหายได้ ส่วนขนแปรงชนิดปานกลางหรือนุ่มปานกลางอาจมีผลเช่นเดียวกับขนแปรงแข็ง หากใช้วิธีแปรงฟันที่ไม่เหมาะสม การใช้ ขนแปรงนุ่มจึงปลอดภัยที่สุด
นอกจากนี้กรมอนามัยยังให้คำแนะนำอีกว่า ควรแปรงฟันตามสูตร ๒ ๒ ๒ คือ วันละ ๒ ครั้ง เช้าและก่อนนอน แปรงฟันนานครั้งละ ๒ นาที หากใช้เวลาน้อยกว่านี้จะไม่สามารถแปรงได้สะอาดทั่วถึงครบทุกซี่ฟัน และหลังแปรงฟัน ๒ ชั่วโมงไม่ควรรับประทานอาหารหวาน น้ำอัดลม เพื่อไม่ให้จำนวนจุลินทรีย์ในช่องปากเพิ่มขึ้น ช่วยให้ช่องปากสะอาดนานขึ้น
วิธีการแปรงฟันในผู้ใหญ่ ควรแปรงฟันด้วยวิธีขยับปัด คือวางขนแปรง ทำมุม ๔๕ องศากับเหงือกตรงตำแหน่งคอฟัน ขยับขนแปรงบริเวณขอบเหงือกเป็นวงกลมเล็กๆ ประมาณ ๑ - ๒ มิลลิเมตร เพื่อขจัดคราบจุลินทรีย์และช่วยกระตุ้นเหงือก ขยับประมาณ ๕ - ๖ ครั้งแล้วปัดขนแปรงผ่านตัวฟันออกไปทางด้านบดเคี้ยว เลื่อนตำแหน่งวางแปรงไปจนครบทุกซี่ฟัน โดยควรใช้แปรงสีฟันขนอ่อนนุ่มเท่านั้น
ส่วนวิธีการแปรงฟันในเด็ก ควรวางขนแปรงให้ตั้งฉากกับตัวฟันน้ำนม แล้วถูไปมาสั้นๆ ในแนวขวาง โดยเลือกใช้แปรงขนนุ่ม มีขนาดเล็กพอเหมาะตามอายุเด็ก และควรเปลี่ยนแปรงสีฟันเมื่อขนแปรง เริ่มบาน เพราะประสิทธิภาพในการกำจัดคราบจุลินทรีย์จะลดลง อีกทั้งขนแปรงจะไประคายเคืองเหงือกขณะแปรงฟัน ทำให้เด็กรู้สึกเจ็บและไม่ยอมแปรงฟัน
อุมาพร โกมลรุจินันท์
เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ จุฬาฯ