ล้างมือถูกวิธี ชีวีห่างไกลโรค

      การล้างมือ เป็นวิธีทำความสะอาดง่ายๆ ใช้เวลาไม่นาน แต่มีประโยชน์มหาศาลในการป้องกันโรคร้ายต่างๆ ที่คาดไม่ถึง โดยเฉพาะการที่จะต้องใช้ชีวิตอยู่ร่วมกับคนหมู่มาก ต้องใช้ของร่วมกันอย่างหลีกเลี่ยงไม่ได้ ทั้งลูกบิดประตู ที่สแกนนิ้วมือ เสาหรือราวในรถเมล์รถไฟฟ้า ปุ่มลิฟต์ ฯลฯ แน่นอนว่าคนมาจากร้อยพ่อพันแม่ย่อมไม่ใช่ทุกคนที่จะรักษาความสะอาด เราจึงควรเริ่มต้นการป้องกันโรคต่างๆ ด้วยตัวเราเองโดยการล้างมือ แต่การล้างมือที่กล่าวถึงนี้ต้องเป็นการล้างมือที่ถูกวิธีด้วยจึงจะได้ผล
      กระทรวงสาธารณสุข เปิดเผยว่า “มือ” เป็นอวัยวะที่สำคัญและเป็นตัวนำเชื้อโรคจากแหล่งต่างๆ มาสู่ร่างกายได้ง่ายที่สุด การล้างมือให้ถูกวิธีจึงเป็นวิธีที่ดีที่สุดและคุ้มค่า มีประสิทธิภาพในการป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกายผ่านการสัมผัส โดยสมัชชาใหญ่สหประชาชาติ (UN) ได้กำหนดวันที่ ๑๕ ตุลาคมของทุกปี ให้เป็น “วันล้างมือโลก” (Global Hand Washing Day) เพื่อรณรงค์และกระตุ้นให้เด็กและประชาชนทั่วโลก หันมาให้ความสำคัญการล้างมือที่ถูกวิธี และสร้างวัฒนธรรมการล้างมือที่สะอาดถูกสุขอนามัย เป็นเครื่องมือป้องกันเชื้อโรคเข้าสู่ร่างกาย ลดการป่วยและเสียชีวิตจากโรคติดเชื้อที่สำคัญ อาทิ ปอดบวม อุจจาระร่วง ไข้หวัดใหญ่ทุกสายพันธุ์ เป็นต้น ซึ่งมีผลการวิจัยทั่วโลกยืนยันผลตรงกันว่า การล้างมือด้วยน้ำและสบู่ที่ถูกวิธีจะลดการเสียชีวิตจากโรคอุจจาระร่วงได้ถึงร้อยละ ๕๐ และโรคปอดบวมได้ร้อยละ ๒๕ และมีผลการศึกษาในสหรัฐอเมริกาพบว่า การล้างมือด้วยน้ำและสบู่อย่างถูกวิธีเพียง ๑๕ วินาที สามารถลดการติดเชื้อได้ถึงร้อยละ ๙๐

      สำหรับประเทศไทย กองสุขศึกษา กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ ได้สำรวจพฤติกรรมการล้างมือของคนไทยวัยทำงาน อายุ ๑๕ ปีขึ้นไป ระหว่างเดือนมิถุนายน - กรกฎาคม ๑๕๕๗ พบว่า มีถึงร้อยละ ๘๘ ที่ไม่ล้างมือด้วยสบู่ภายหลังขับถ่าย ซึ่งหากมีอุจจาระติดมือ เชื้อโรคก็จะติดมาด้วย และมีโอกาสก่อโรคได้ตลอดเวลา ผลการศึกษาในต่างประเทศพบว่าในอุจจาระคน ขนาดน้ำหนัก ๑ กรัม จะมีเชื้อแบคทีเรียอยู่ ๑ ล้านตัวและมีเชื้อไวรัสมากถึง ๑๐ ล้านตัว ซึ่งทางกรมอนามัยได้ให้คำแนะนำว่า การล้างมือด้วยน้ำธรรมดาอย่างเดียว ไม่ได้ฟอกสบู่ จะมีผลเพียงลดคราบสกปรก ฝุ่นละอองเท่านั้น แต่เชื้อโรคยังมีเหมือนเดิม การล้างมือด้วยน้ำและสบู่ที่ถูกวิธี จะช่วยลดปริมาณเชื้อโรคที่มือได้ดีที่สุด ซึ่งมี ๗ ขั้นตอน ได้แก่ ๑. ฝ่ามือถูกัน ๒. ฝ่ามือถูหลังมือและนิ้วถูซอกนิ้ว ๓. ฝ่ามือถูฝ่ามือและนิ้วถูซอกนิ้ว ๔. หลังนิ้วมือถูฝ่ามือ ๕. ถูนิ้วหัวแม่มือโดยรอบด้วยฝ่ามือ ๖. ปลายนิ้วมือถูขวางฝ่ามือ และ ๗. ถูรอบข้อมือ โดยทุกขั้นตอนทำ ๕ ครั้ง สลับกันทั้ง ๒ ข้าง เพียง ๑๕ - ๒๐ วินาที

      สำหรับในระดับครอบครัว ควรปลูกฝังการล้างมือด้วยน้ำและสบู่ทุกครั้ง ทั้งก่อนรับประทานอาหาร ก่อนและหลังการเตรียมปรุงอาหาร หลังเข้าห้องน้ำ หลังสัมผัสสิ่งสกปรก เช่น หลังการไอ จาม สั่งน้ำมูก ฯลฯ หลังจากทำความสะอาดบ้านและบริเวณบ้าน หลังสัมผัสหรือเล่นกับสัตว์เลี้ยง หลังจากออกไปปฏิบัติภารกิจนอกบ้าน รวมทั้งภายหลังสัมผัสสิ่งของที่ใช้ร่วมกับผู้อื่น ทั้งนี้ การล้างมือให้สะอาดใช้เพียงน้ำและสบู่ทั่วไปก็เพียงพอแล้ว ไม่จำเป็นต้องใช้สบู่ฆ่าเชื้อหรือสบู่ยา ส่วนลักษณะของอ่างล้างมือควรระบายน้ำได้ดีและต้องไม่มีน้ำขังในจุดวางสบู่ หากไปในที่ไม่มีน้ำล้าง อาจใช้เจลแอลกอฮอล์ล้างมือแทนน้ำได้เช่นกัน

อุมาพร โกมลรุจินันท์
เจ้าหน้าที่ประชาสัมพันธ์ จุฬาฯ